بیایید روراست باشیم؛ چقدر به این فکر کرده‌اید که کاش دخترتان یک دوره آموزش کاشت ناخن ببیند و یا تاتو‌زدن بلد باشد و بتواند گلیم خودش را از آب بکشد بیرون؟ خاصه در دوره و زمانه‌ای که زیبایی، هر مدل و نوع آن توی بورس است و هر که اسم و رسمی در این رشته‌ها پیدا کرده باشد، دارد پول پارو می‌کند!
چقدر خدا خدا می‌کنید پسر دلبندتان پزشک شود و برود در کار انواع و اقسام کاشت و برداشت مو و ابرو، تزریق و...، پول در بیاورد و شما قند در دلتان آب بشود و هم به پسر پزشک‌تان افتخار کنید و هم از درآمد خوبش و رفاهی که دارد، خوشحال باشید؟
چرا چند قدم جلو برویم، ممکن است خودتان به هر دلیلی که این گزارش را تا اینجا خوانده‌اید، جزو کسانی باشید که به کسب درآمد از راه‌هایی که ذکر شد فکر کرده‌اید، در آنها اشتغال دارید و ...
حالا نه اینکه این فن‌ها و هنرها بد باشد، نه! دارم از جهانی حرف می‌زنم که به مدد یک عدد تلفن همراه، همه‌مان با‌خبریم در آن چه می‌گذرد.
همانطور که به یاری فضای مجازی تاکنون مطلع شده‌اید، سفر نیز کم در اولویت مردم دنیا قرار ندارد و صنایعی که مرتبط با آن است؛ از جمله صنایع‌دستی که گردشگران و متقاضیان تفریح و تفرج، از آن سوغات بر‌می‌دارند.
حالا با توجه به تغییر رویکرد اقتصاد جهان و رونق اقتصاد خلاق، نوآوری دارد حرف اول را در بسیاری از اقتصادها می‌زند. موافق نیستید؟ خدمات نوینِ مبتنی بر محیط دیجیتال را دوباره ببینید. این بار به فکر فرو خواهید رفت، اگر تاکنون نرفته باشید.
قاعده‌هایی که بر هم می‌خورد
روزگاری شده که انواع روش‌های مدرن و حتی هوش مصنوعی دارد بسیاری از سبک‌ها را از میان می‌برد و قاعده را بر هم می‌زند. امروز ایده، پرورش انسان‌هایی که خلاقیت دارند و تولید محصولات نوآورانه، ارزشمند است.
کسی هست نداند ایران با گذشته‌ای مملو از شکوه و افتخار در فرهنگ و تمدن، چه یادگارهای هنری دارد؟ از سال‌های خیلی دور تا امروزِ روز، ایران را در جهان به عنوان یکی از برجسته‌ترین مناطق صادر‌کننده آثار هنری و صنایع‌دستی می‌شناسند. کشف آثار هنری باستانی ساخته دست انسان در بناهای تاریخی، ارتباط تنگ و ظریف هنر و صنایع‌دستی با تمدن این پهنه را خبر می‌دهد.
بافت و نساجی سنتی از قدیمی‌ترین صنایع‌دستی ایران و مازندران به شمار می‌رود، کشف دوک نخ‌ریسی در بهشهر با قدمت چند هزار ساله موید این ادعاست. صنعت نساجی در امتداد رفع نیاز انسان به پوشش و بعضی اقلام مورد نیاز روزمره شکل گرفت و به شاخه‌های مختلفی تقسیم شد.
اکنون صنعت نساجی سنتی یکی از متنوع‌ترین صنایع کشور است. هنوز که هنوز است گوش ما با گبه‌بافی، جاجیم‌بافی، ابریشم‌بافی، چادر‌شب‌بافی، مخمل‌بافی، پرده‌بافی، خوس‌بافی، نوار‌بافی، شمد‌بافی، گلیج‌بافی و...، آشناست و از حسنِ اتفاق، چشمان ما هم به رویِ زیبا و رنگ رنگ‌شان روشن است.
اقسام گوناگون فرش ایرانی، پرفروش‌ترین محصول صنایع‌دستی ماست. ایران با فعالیت در ۳۷۰ رشته از ۶۰۰ رشته صنایع‌دستی شناخته شده در جهان، از فعال‌ترین کشورها در این حوزه به شمار می‌رود.
هنرمندان پیشتاز اصفهانی
صنایع مسی، سفالگری، نمد، قلم‌کاری و میناکاری بازار پر‌رونقی دارند و در خبرها آمده بود؛ سال ۱۳۹۶ صنایع‌دستی ایران رتبه دوم صادرات و رتبه اول صادرات غیر‌نفتی را از آن خود کرد. اصفهانی‌ها با ثبت 130 رشته هنری در فهرست صنایع‌دستی جهان و صادرات آنها، بلامنازع و بی‌رقیب، پیشتازند.
ایران با ۱۱ شهر و سه روستا در صدر فهرست صنایع‌دستی ثبت شده کشورها در دنیا قرار دارد. شورای جهانی صنایع‌دستی، زیر نظر سازمان یونسکو فعالیت می‌کند و کشورهای مختلف برای ثبت آثار و صنایع‌دستی خود پرونده این آثار را به این شورا می‌فرستند. نام شهرها و روستاهای ایران بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ میلادی در این شورا به ثبت رسید.
به نقل از کارشناسان این رشته؛ «آنچه مقوله صنایع‌دستی را از هنر کاردستی متمایز می‌کند، هدف از ساختن آنهاست. صنایع‌دستی لوازمی هستند که قرار است مورد استفاده قرار گرفته و کهنه، پوسیده و...، شوند. موارد کاربرد آنها بیش از یک تزئین ساده است. صنایع‌دستی، اغلب کارهای فرهنگی و مرسوم تلقی می‌شوند زیرا به عنوان بخشی از الزامات زندگی روزمره مطرح هستند در حالی که هنر و کاردستی بیشتر یک فعالیت سرگرمی‌گونه و ارائه بی‌نقص از یک تکنیک خلاقیت است.»
تا اینجا واقف شدیم صنایع‌دستی که هم مورد استفاده مردم قرار می‌گیرند و هم در سفر، سوغات برداشته می‌شوند با خلاقیت و کاربردی شدن در زندگی مدرن امروز، زنده مانده‌اند و دارند نفس می‌کشند و فعالان این صنعت که قریب به اتفاق‌شان عاشق هنر و صنایع‌دستی هستند، با نوآوری و ابداع توانسته‌اند در این حرفه و صنعت بمانند و از آن کسب درآمد کنند.
راه‌اندازی خانه‌های خلاق صنایع‌دستی
در سال‌های اخیر در گوشه و کنار ایران که سومین تولید‌کننده صنایع‌دستی در جهان محسوب می‌شود، خانه‌هایی به نام خانه «خلاق» راه‌اندازی شده که اهدافی مثل نوآوری در حوزه‌های ادبیات، فرهنگ، هنر، آموزش، یادگیری، اسباب‌بازی، فیلم، پویانمایی، تندرستی، نوآوری‌های اجتماعی، انیمیشن، گیم، مُد، پوشاک، رسانه‌ها و کسب وکارهای مجازی را دنبال می‌کنند. متقاضی دارای ایده، می‌تواند وارد خانهِ خلاق و نوآوری شده و در یک دوره شتاب‌دهی قرار گیرد. مربیان به فرد دارای ایده کمک می‌کنند تا ایده‌اش تبدیل به محصول یا خدمت شود. توسعه بازار و محصول، تسهیلات مالی و حقوقی، مشاوره‌های فنی و در نهایت بازاریابی و ورود ایده‌ها به بازارهای جهانی در خانه‌های خلاق انجام می‌شود.
خانه خلاق چالوس نیز یکی از این خانه‌هاست که در بخش صنایع‌دستی فعالیت می‌کند. احتمالاً در روزهایی که به نام هفته دولت نامگذاری شده با افتتاح و بهره‌برداری از چنین خانه‌هایی روبرو می‌شوید؛ خانه‌هایی که اگر از اهداف متعالی خود فاصله نگیرند به یقین، اتفاقات مثبت تاثیرگذاری را برای اقتصاد مرتبط با صنایع‌دستی رقم خواهند زد و احتمالاً آنقدر شکوفایی، درخشندگی و البته ثروت در پی خواهند داشت که با طیبِ خاطر فرزندان هنرمند و یا علاقه‌مندتان را به فرا‌گرفتن صنایع‌دستی تشویق خواهید کرد.
پشتیبانی از ایده‌ها
در آستانه آماده شدن دومین خانه خلاق صنایع‌دستی مازندران در شهر رویان، مدیر آموزش صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران با بیان اینکه خانه‌های خلاق در حقیقت وظیفه تسهیل و سرعت بخشیدن به ایده و طرح‌های خلاقانه‌ای که منجر به کسب و کارهای خلاق و تجاری‌سازی محصولات صنایع‌دستی می‌شوند را برعهده دارند، می‌گوید: « این خانه‌ها با عرضه خدمات و امکانات به ایده‌ها، پروژه‌ها، خدمات آموزشی، تولید و فروش و...، از آنها پشتیبانی می‌کنند.»
دکتر عاطفه شعبانی همچنین از خانه‌های خلاق به عنوان جاذبه‌های گردشگری که می‌تواند از سوی گردشگران مورد بازدید قرار بگیرند، یاد می‌کند و می‌گوید: «این خانه‌ها به شناسایی استعدادها و بالفعل نمودن خلاقیت‌ها می‌پردازند. خانه‌های خلاق بستری برای تاسیس شرکت‌های خلاق و دانشبنیان صنایع‌دستی هستند که با هدف ایجاد اشتغال، خلق ارزش افزوده، توسعه بازار و رونق اقتصاد خلاق در کشور مورد حمایت قرار می‌گیرند. این حمایت‌ها از سوی پارک علم و فناوری و اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی انجام می‌شود.»
او کاهش هزینه ایجاد اشتغال، زود‌بازده بودن، کاهش آلودگی محیط زیست، تناسب با ویژگی‌های اقلیمی و بومی، اثربخشی فرهنگی و اقتصادی به طور توامان، حراست از هویت ملی در کنار توسعه سبک زندگی ایرانی اسلامی را از ویژگی‌های این بخش عنوان می‌کند.
شعبانی تولید محتوای خلاقانه، ارائه آموزش‌های تخصصی تولید، بازرگانی، فروش، خلق ارزش افزوده، بسته‌بندی و تجاری‌سازی نوآورانه و...، را از اهداف ایجاد این خانه‌ها می‌داند.
تولیدات کیفی‌تر و ثروت‌افزایی بیشتر
او می‌افزاید: «خانه‌های خلاق با اقدامات پژوهشی، علمی، آموزشی و ابتکار باعث می‌شوند در فرایند تولید و خدمات صنایع‌دستی اتفاقات مثبتی رقم بخورد و منجر به ثروت‌افزایی، اشتغال و ارزش افزوده شوند. به طور مثال اگر یک محصول صنایع‌دستی در یک کارگاه معمولی با کیفیت و میزان مشخصی تولید شود این تولیدات در خانه‌های خلاق آسیب‌شناسی شده و اگر مشکل طراحی تولید، طراحی و بسته‌بندی برای تجاری‌سازی و...، داشته باشند، با حضور تیم تخصصی، مشکل رفع و محصول برای تولید کیفی‌تر و ثروت‌افزایی بیشتر آماده می‌شود.»
مدیر آموزش صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران با بیان اینکه طرح خانه‌های خلاق در صورت همراهی مسئولان و افزایش سطح اطلاعات و دانش آنها، می‌تواند به اهدافش نزدیک شود، ادامه می‌دهد: «با حمایت و پشتیبانی مدیران از جوانان نوآور، می‌توان به موفقیت در عرصه تولیدات و عرضه درست صنایع‌دستی امیدوار بود، چرا که در ادامه، خانه‌های خلاق منجر به تشکیل شرکت‌های خلاق و دانشبنیان خواهند شد. خوشبختانه در مازندران این حمایت از سوی معاون صنایع‌دستی و...، انجام می‌شود و امکانات دولتی در اختیار صنعت‌گران صنایع‌دستی قرار می‌گیرد.»
تولید کاغذ از ساقه‌های برنج
سپیده منادی کارشناس هنرهای اسلامی است که توانست در نخستین رویداد ملی صنایع‌دستی جنگل‌های هیرکانی، عنوان برتر را از آن خود کند. او که از رامسر در این رویداد شرکت کرده بود درباره طرح خلاقانه خود می‌گوید: «تولید کاغذ مورد استفاده هنرمندان رشته‌های نگارگری، خوشنویسی، نقاشی و ...، از ساقه‌های برنج که معمولاً در مزارع دور ریخته می‌شوند را به انجام رساندم که ویژگی ارزنده این کاغذ، مقاومت در برابر آب و شست‌وشو است که منجر به استفاده چند‌باره از آن می‌شود.»
سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری از خانه‌های خلاق به عنوان مکانی برای ترویج و اطلاع‌رسانی در رابطه با ظرفیت‌های صنایع‌دستی و ارتقاء جایگاه اقتصادی و تجاری این حوزه‌ها نام می‌برد و یادآوری می‌کند؛ «شتاب‌دهنده روی کار سرمایه‌گذاری می‌کند نه حقوق افراد. تا جایی که به خلق نورآوری برسند.»
معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی کشور نیز معتقد است؛ «باید با حفظ اصالت و ماهیت صنایع‌دستی، بتوانیم ایده‌های نو و دانش روز را به آن اضافه کنیم و صنایع‌دستی را از رخوت یا فریز شدن در گذشته نجات دهیم.»
اکنون بیشتر از هر زمان دیگری صنایع‌دستی ما نیازمند تقویت برند‌ها، بازاریابی درست، صادرات و همکاری‌های بین‌المللی است.
کارشناس ترویج صنایع‌دستی مازندران تعداد رشته‌های فعال صنایع‌دستی این استان را 80 رشته از 120 رشته صنایع‌دستی ملی عنوان می‌کند و می‌گوید: «صنایع‌دستی مازندران دارای 95 نشان ملی مرغوبیت کالا و 13 نشان بین‌المللی است.»
مریم جمشیدی زنجانی از صنایع‌دستی چوبی، بافته‌های داری، نساجی سنتی و مینای فلز به عنوان صنایعی نام می‌برد که بیشترین میزان صادرات از مازندران را به خودشان اختصاص داده‌اند و مورد اقبال خریداران قرار می‌گیرند.
خانه‌های خلاق قادرند بر فقدان برنامه‌ریزی منسجم و متمرکز به منظور حمایت از شرکت‌های فعال در صنایع خلاق غلبه کنند، اگر راه آمده را برنگردند.
حق می‌دهم اگر هنوز هم مصمم باشید خودتان و یا فرزندتان در رشته‌های مرتبط با زیبایی چهره و پیکر فعالیت و کسب درآمد کنید. راستش عاشق و هنرمندِ صنایع‌دستی بودن دیگر کافی نیست؛ خلاقیت می‌خواهد و دیدِ باز و گسترده.
انتهای پیام/
